توضیحی کوتاه:

این نوشته به مرور زمان کامل تر خواهد شد. تغییر قانون، صدور نظریات مشورتی و آرای وحدت رویه و … می توانند در آینده مکمّل و متمّم این نوشته باشند.

در معاملاتی که مبیع بلافاصله پس از عقد تسلیم مشتری نمی شود، خواه مبیع کلی باشد یا عین خارجی، در عرف معاملات معمول است که مشتری قسمتی از ثمن را به عنوان بیعانه به بایع می پردازد و قرار می دهند که بقیه آن را در موقع تسلیم مبیع به مشتری تأدیه نماید.

در قانون مدنی ایران مقررات مخصوصی راجع به بیعانه موجود نیست و طبق قاعده حقوقی در صورتی که به جهتی از جهات معامله منحل شود، اگر چه مشتری بقیه ثمن را در موعد تأدیه نکرده باشد، بیعانه باید به مشتری مسترد گردد.

در معاملات تجاری گاه دیده می شود که تأدیه بیعانه به قصد آن است که هرگاه مشتری از پرداخت بقیه ثمن در موعد مقرر امتناع نماید بیع منحل شود و بیعانه به عنوان خسارت ناشی از عدم انجام تعهد از آن بایع باشد اگر چه حقیقتا خسارتی هم در اثر انحلال بیع متوجه بایع نشده است. هرگاه در دادرسی، مشتری در اثر انحلال بیع (در نتیجه عدم تأدیه بقیه ثمن) مطالبه بیعانه نماید در صورتی که بایع ثابت کند که بنای متبایعین در دادن بیعانه بر آن بوده که در صورت عدم تأدیه بقیه ثمن در موعد مقرر بیع منحل شود و بیعانه مجاناً متعلق به بایع باشد دادگاه قصد طرفین را محترم شمرده و طبق آن رای می دهد و هرگاه این امر ثابت نشود دادگاه طبق قاعده حقوقی حکم به استرداد بیعانه به مشتری صادر می نماید.

 در قوانین بعض ملل قدیمه و همچنین در بسیاری از قوانین موضوعه کشورهای بیگانه، دادن بیعانه نقش مهمی را در معامله بازی می نماید. ماده ۱۵۹۰ قانون مدنی فرانسه بر آن است که هرگاه بیع با دادن بیعانه واقع شده باشد هر یک از متعاملین می تواند آن را برهم بزند.

چنانکه مشتری بیع را بر هم زند بیعانه را از دست می دهد و چنانکه بایع آن را منحل نماید دو برابر بیعانه به مشتری مسترد می دارد. این امر از حقوق رومی دوره ژوستینین اقتباس شده است. دکتر حسن امامی/ جلد اول حقوق مدنی/ صفحه ۵۲۶

 

۵/۵ - (۱ امتیاز)

8 دیدگاه‌ها

  1. سلام سوالی داشتم . من تاریخ ۱۴۰۱/۱/۵ با فیلمبردارم از راه دور صحبت کردم و مبلغ ۲ میلیون تومن از قرارداد ۶ میلیون تومانی رو از من بیعانه خواستن و پرداخت کردم به جهت فیلم برداری عروسی در تاریخ ۱۴۰۱/۴/۱۸(یعنی ۴ ماه بعد ). تاریخ ۷ اردیبهشت همون سال یعنی بعد از یک ماه مشخص شد نمیتونیم مراسم بگیریم و من اطلاع دادم به فیلمبردار و با علاوه به اینکه دو ماه فرصت داشتن تا برای تاریخ ما یک نفر رو جایگزین کنن از این کار امتناع کردن و گفتن مبلغ رو نمیدن . حالا ما اگر شکایت کنیم آیا به نفع ماست یا خیر .میتونیم مبلغ رو بگیریم ازشون یا خیر

    • سلام
      وقت بخیر
      ممنون از توجه شما به مقاله «بیعانه چیست؟»
      اگر فیلمبردار ثابت کند که بنای هردو طرف در دادن بیعانه بر آن بوده که در صورت عدم تأدیه بقیه ثمن در موعد مقرر قرارداد منحل شود و بیعانه مجاناً متعلق به فیلمبردار باشد دادگاه قصد طرفین را محترم شمرده و طبق آن رای می دهد.

  2. با سلام. من برای خرید ملک در قبرس بیعانه ایی را با اسرار مشاورین شرکت پرداخت کردم یعنی نگذاشتن من برگزدم ایران و سرفرصت تمام پول را تهیه کنم. گفتن قبل برگشت به ایران باید بیعانه بدی تا رزرو شود. وقرارداد به زبان خارجی بوده و بعدا فهمیدم بیعانه پس داده نمیشود. ایا اگر شکایت کنم بیعانه را پس میدهند؟؟

  3. سلام وقت بخیر من بیعانه معادل ۱ میلیون به مشاور املاک بابت رهن و اجاره دادم خواستم بدونم که من منصرف شدم از اون ملکی که قرار بود اجاره کنم آیا اون پول بیعانه ای که دادم به مشاور املاک اون رو پس می دهد به من یا نمی دهد.

    • سلام
      وقت بخیر
      بیعانه را خریدار به فروشنده می دهد. بنابراین اگر بنگاه دار یا دلال وجهی به عنوان بیعانه از شما گرفته باشد قابل مطالبه است.

  4. با سلام و احترام
    من در تاریخ ۱۴۰۲/۱۲/۱۴ برای فروشنده ای که برایمان فاکتور ۸۰۰ میلیونی جهت ۱۵ دستگاه کولر صادر کرده بود ۳۵۰ میلیون انتقال وجه انجام داده ام و قرارمان ظرف مدت یک هفته تحویل جنس بوده،که بیست روز بعد چهار عدد دستگاه رو تحویل دادند ،حال با توجه به نوسانات قیمت دلار درخواست مبلغ بیشتر کرده و میگویند که نمیتوانیم با مبلغ فاکتور جنس را تحویل دهیم.میخواستم بدونم قانون چگونه میتونه از حق من دفاع کنه درصورتی که الان ۴۰ روز از صدور فاکتور و پرداخت بیعانه گذشته است.

    • سلام
      وقت بخیر
      با توضیحی که شما دادید، (یعنی فاکتور صادر شده) عملا کالا فروخته و قرارداد منعقد شده است. شما هم قرار بوده ثمن معامله را پرداخت کنید. در این حالت فروشنده باید کالا را تحویل دهد و افزایش قیمت دلار نمی تواند دلیلی بر عدم تحویل کالا باشد. توصیه می کنم ابتدا این موضوع را از طریق اظهارنامه به ایشان اطلاع دهید و اگر نتیجه نگرفتید دادخواست الزام تحویل مورد معامله را به طرفیت ایشان مطرح نمایید. موفق باشید.

ارسال یک پاسخ

لطفا دیدگاه خود را وارد کنید!
لطفا نام خود را در اینجا وارد کنید
این سایت توسط reCAPTCHA و گوگل محافظت می‌شود حریم خصوصی و شرایط استفاده از خدمات اعمال.

The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.