توضیحی کوتاه:
این نوشته به مرور زمان کامل تر خواهد شد. تغییر قانون، صدور نظریات مشورتی و آرای وحدت رویه و … می توانند در آینده مکمّل و متمّم این نوشته باشند.
ماده ۴۵۰ قانون آیین دادرسی کیفری
رییس شعبه، پروندههای ارجاعی را بررسی و گزارش جامع آن را تهیه میکند و یا به نوبت به یکی از اعضای دادگاه تجدیدنظر استان ارجاع میدهد. این عضو، گزارش پرونده را که متضمن جریان آن و بررسی کامل در خصوص تجدیدنظرخواهی و جهات قانونی آن است، تهیه و در جلسه دادگاه قرائت میکند. خلاصه این گزارش در پرونده درج میشود و سپس دادگاه به شرح زیر اتخاذ تصمیم مینماید:
الف- در صورتی که تحقیقات ناقص باشد، قرار رفع نقص صادر میکند و پرونده را نزد دادسرای صادرکننده کیفرخواست یا دادگاه صادرکننده رأی میفرستد تا پس از انجام دستور دادگاه تجدید نظر استان، آن را بدون اظهار نظر اعاده کند و یا دادگاه تجدیدنظر می تواند خود مبادرت به انجام تحقیقات نماید.
ب- هر گاه رأی صادره از نوع قرار باشد و تحقیقات یا اقدامات دیگر ضروری نباشد و قرار مطابق مقررات صادر شده باشد، آن را تأیید و پرونده به دادگاه صادر کننده قرار اعاده میزشود و چنانچه به هر علت دادگاه تجدیدنظر عقیده به نقض داشته باشد، پرونده برای رسیدگی به دادگاه صادر کننده قرار اعاده می شود و آن دادگاه، مکلف است خارج از نوبت رسیدگی کند.
پ- هر گاه رأی توسط دادگاهی که صلاحیت ذاتی یا محلی ندارد صادر شود، دادگاه تجدیدنظر استان، رأی را نقض و پرونده را به مرجع صالح ارسال و مراتب را به دادگاه صادر کننده رأی اعلام می کند.
ت- اگر عملی که محکومٌ علیه به اتهام ارتکاب آن محکوم شده به فرض ثبوت، جرم نبوده یا به لحاظ شمول عفو عمومی و یا سایر جهات قانونی متهم قابل تعقیب نباشد، رأی مقتضی صادر میکند.
ث- در غیر از موارد مذکور در بندهای فوق، هر گاه جرم از جرائم مستوجب مجازات های حدود، قصاص و جرائم غیر عمدی مستوجب بیش از نصف دیه و یا جرائم تعزیری درجه چهار و پنج باشد، به طور مطلق و در جرائم تعزیری درجه شش و هفت در صورت محکومیت به حبس و در سایر جرائم در صورت اقتضاء، دادگاه تجدیدنظر با صدور دستور تعیین وقت رسیدگی، طرفین و اشخاصی را که حضورشان ضروری است احضار می کند. طرفین می توانند شخصاً حاضر شوند یا وکیل معرفی کنند. در هر حال عدم حضور یا عدم معرفی وکیل مانع از رسیدگی نیست.
توضیحات ماده:
- در رسیدگی از باب تجدید نظرخواهی از قرارهای اناطه و رد درخواست واخواهی و رد درخواست تجدیدنظرخواهی تهیه گزارش در دادگاه تجدید نظر الزامی است. (+)
•
” رسیدگی ماهوی در دادگاه تجدید نطر پس از نقض رای دادگاه نخستین “
نظریه مشورتی شماره ۷/۹۹/۱۲۶۲ مورخ ۱۳۹۹/۰۹/۰۲
استعلام:
چنانچه دادگاه تجدید نظر استان رأي برائت صادره از دادگاه بدوي را با مقررات قانونی و شرعی منطبق نداند، آیا می تواند آن را قرار تلقی و جهت رسیدگی ماهوي به دادگاه بدوي اعاده کند؟
پاسخ:
اولاً، چنانچه در فرض سؤال، رأي صادره از سوي دادگاه بدوي به صورت حکم برائت یا محکومیت باشد، موجب قانونی جهت اعاده پرونده از سوي دادگاه تجدید نظر به دادگاه بدوي پس از نقض رأي معترض عنه، جهت رسیدگی مجدد ماهوي وجود ندارد و دادگاه تجدید نظر مطابق بند «ت» ماده ۴۵۰ قانون آیین دادرسی کیفري مصوب ۱۳۹۲ ، رسیدگی و رأي مقتضی صادرمی کند
ثانیاً، چنانچه دادگاه تجدید نظر رأي دادگاه بدوي را قرار تلقی کند و پس از نقض، پرونده را جهت رسیدگی ماهوي به دادگاه بدوي ارسال کند (در اجراي بند «ب» ماده ۴۵۰ قانون یادشده) دادگاه بدوي مکلف به تبعیت از نظر دادگاه تجدید نظر بوده و باید نسبت به رسیدگی اقدام کند.