توضیحی کوتاه:
این نوشته به مرور زمان کامل تر خواهد شد. تغییر قانون، صدور نظریات مشورتی و آرای وحدت رویه و … می توانند در آینده مکمّل و متمّم این نوشته باشند.
ماده ۷۸
در مورد جرایم مشهود که رسیدگی به آنها از صلاحیت دادگاه محل خارج است، دادستان مکلف است تمام اقدامات لازم را برای جلوگیری از امحای آثار جرم و فرار و مخفی شدن متهم انجام دهد و هر تحقیقی را که برای کشف جرم لازم بداند، به عمل آورد و نتیجه اقدامات خود را فوری به مرجع قضایی صالح ارسال کند.
توضیحات ماده ۷۸ قانون آئین دادرسی کیفری
- در مواد ۳۰۷ و ۳۰۸ قانون آئین دادرسی کیفری، قانونگذار جرائیم را احصاء نموده است که دادگاه صالح برای رسیدگی به آن جرائم، دادگاهی غیر از محل ارتکاب جرم است. این جرائم مربوط به مقامات سیاسی و نظامی است که باید در دادگاه شهرستان تهران به جرائم آنها رسیدگی نمود.
- همانطور که در توضیحات ماده ۲۶ بیان شد، در مواردی از جمله در خصوص موضوع ماده ۴۰۱ همین قانون، دادسرای صالح اصولا دادسرایی است که خارج از محدوده دادگاه صالح قرار دارد. به عنوان مثال در جرائمی که رسیدگی به آنها در صلاحیت دادگاه کیفری ۱ قرار دارد، اگر جرم در یکی از شهرستان های تابعه آن استان واقع شده باشد، دادسرای همان شهرستان برای انجام تحقیقات مقدماتی صالح است و نیازی نیست که نتیجه اقدامات خود را برای دادسرایی که در معیت دادگاه کیفری ۱ وجود دارد ارسال نماید. پس در این مواقع همان دادسرا تحقیقات مقدماتی را انجام میدهد و نهایتا رای مقتضی را صادر می کند.
- علی رغم اینکه در جرائم مشهود، طبیعت امر اقتضا می نماید که ضابطان دادگستری اقدام فوری برای جلوگیری از امحاء آثار و فرار متهم انجام دهند، با این حال در مواردی ضابطان دادگستری با محدودیت هایی مواجه می شوند. به عنوان مثال اگر جرم واقع شده از جمله جرائم منافی عفت باشد که باید مستقیما در دادگاه رسیدگی شود و تحقیقات مقدماتی آن نیز بر عهده دادگاه است، و دادسرا برای تحقیقات مقدماتی صلاحیت ندارد. علی ای حال با عنایت به مفاد ماده فوق، در این موارد نیز به نظر می رسد دادستان این حق را دارد که اقدامات احتیاطی برای حفظ ادله و جلوگیری از فرار متهم را انجام دهد.