استعلام:
اولاً، آیا توقیف و مزایده حقّ عُمری در فرضی که فاقد قید مباشرت و متعلق به محکوم‌علیه و عین مال مربوط به ثالث است، امکان‌پذیر است؟
ثانیاً، در صورت مثبت بودن پاسخ، نحوۀ ارزیابی و توقیف و همچنین انتقال و سپس انتفاع از آن توسط برندۀ مزایده چگونه و تا چه زمانی است؟
آیا تا پایان عمرِ برندۀ مزایده حق انتفاع برای وی وجود دارد و در فرضی که قید مباشرت شده باشد، امکان توقیف و مزایده امکان‌پذیر است؟
پاسخ:
اولاً، حق انتفاع در زمرۀ حقوقی مالی است و براساس اصل انتقال‌پذیری حقوق مالی، این حق نیز علی‌الاصول قابل واگذاری به‌غیر و توقیف و مزایده است؛ مگر آن‌که احراز شود مالک، آن حق را برای استفاده شخص معینی و با قید مباشرت واگذار کرده است که در این صورت قابل توقیف و مزایده نیست و قائم به شخص است.
ثانیاً، در صورتی که درخصوص حق عمری قید مباشرت نشده باشد، کارشناس رسمی دادگستری ارزش حق انتفاع را براساس پیش‌بینی حق عمری حسب مورد به‌مدت عمر مالک، منتفع و یا ثالث، مدتی که چنین فردی با مشخصات سنّی وی عادتاً زنده می‌ماند و همچنین دیگر موارد نظیر استیلا یا عدم استیلا و تصرف یا عدم تصرف در عین مال و ارزش منفعت موضوع حق، برآورد می‌کند.
ثالثاً، همان‌گونه که آورده شد، مدت حق انتفاع از نوع عمری، ارتباطی به مدت عمر برنده مزایده ندارد و دادگاه حسب مورد با لحاظ نوع حق عمری و شرایط آن، موجبات برخورداری برنده مزایده از این حق را فراهم می‌آورد.