توضیحی کوتاه:
این نوشته به مرور زمان کامل تر خواهد شد. تغییر قانون، صدور نظریات مشورتی و آرای وحدت رویه و … می توانند در آینده مکمّل و متمّم این نوشته باشند.
ماده ۲۰۳ قانون آیین دادرسی کیفری
در جرایمی که مجازات قانونی آن ها سلب حیات، قطع عضو، حبس ابد و یا تعزیر درجه چهار و بالاتر است و همچنین در جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی که میزان دیه آن ها ثلث دیه کامل مجنیٌ‌علیه یا بیش از آن است، بازپرس مکلف است در حین انجام تحقیقات، دستور تشکیل پرونده شخصیت متهم را به واحد مددکاری اجتماعی صادر نماید. این پرونده که به صورت مجزا از پرونده عمل مجرمانه تشکیل می‌گردد، حاوی مطالب زیر است:
الف- گزارش مددکار اجتماعی در خصوص وضع مادی، خانوادگی و اجتماعی متهم
ب- گزارش پزشکی و روان پزشکی
توضیحات : ۱- مطابق ماده ۴۸۶ همین قانون قوه قضاییه مکلف شده است به منظور انجام وظایف مددکاری اجتماعی تشکیلات مناسبی تحت عنوان «مددکاری اجتماعی» را در حوزه قضایی هر شهرستان ایجاد می‌نماید. همچنین مطابق ماده ۴۸۷ همین قانون مددکاران اجتماعی باید از بین فارغ‌التحصیلان رشته‌های مددکاری اجتماعی، علوم تربیتی، روانشناسی، جامعه‌شناسی، جرم‌شناسی و حقوق باشند که البته مطابق تبصره همین ماده اولویت با فارغ التحصیلان رشته مددکاری اجتماعی است. ۲- بهتر است دستور تشکیل پرونده شخصیت (پس از این که مشخص گردید جرائم متهم منطبق با شرایطی است که قانونگذار برای آن ها تشکیل پرونده شخصیت را ضروری دانسته است) در همان روزهای نخست انجام شود تا چنانچه قرار جلب به دادرسی صادر شد دادستان برای ارسال کیفرخواست به دادگاه معطل نشود. چرا که مطابق بند «چ» ماده ۲۷۹ همین قانون کیفرخواست باید حاوی پرونده شخصیت باشد و نمی توان کیفرخواست را بدون آن به دادگاه ارسال نمود. ۳- با وجود این که تشکیل پرونده شخصیت در جرائم تعزیری درجه چهار و بالاتر مقرر شده است، اما در مورد جرائم اطفال و نوجوانان این قاعده با استثناء مواجه شده است. به این صورت که در جرائم تعزیری درجه ۵ و ۶ که اطفال و نوجوانان متهم به ارتکاب آن هستند نیز تشکیل پرونده شخصیت ضروی است. +
