مجموعه قوانین ◄ قانون مدنی ◄جلد اول – در اموال ◄کتاب دوم – در اسباب تملک ◄قسمت دوم – در عقود و معاملات و الزامات ◄باب اول – در عقود و تعهدات به طور کلی ◄فصل چهارم – در بیان شرایطی که در ضمن عقد میشود ◄مبحث دوم – در احکام شرط
مبحث دوم – در احکام شرط
هر گاه شرطی كه در ضمن عقد شده است شرط صفت باشد و معلوم شود آن صفت موجود نيست كسی كه شرط به نفع او شده است خيار فسخ خواهد داشت.
شرط نتيجه در صورتی كه حصول آن نتيجه موقوف به سبب خاصی نباشد آن نتيجه به نفس اشتراط حاصل می شود.
هر گاه شرط در ضمن عقد شرط فعل باشد اثباتاً يا نفياً كسی كه ملتزم به انجام شرط شده است بايد آن را به جا بياورد و در صورت تخلف طرف معامله می تواند به حاكم رجوع نموده تقاضای اجبار به وفاء شرط بنمايد.
هر گاه فعلی در ضمن عقد شرط شود و اجبار ملتزم به انجام آن غير مقدور ولی انجام آن به وسيله شخص ديگری مقدور باشد حاكم می تواند به خرج ملتزم موجبات انجام آن فعل را فراهم كند.
هر گاه اجبار مشروط عليه برای انجام فعل مشروط ممكن نباشد و فعل مشروط هم از جمله اعمالی نباشد كه ديگری بتواند از جانب او واقع سازد طرف مقابل حق فسخ معامله را خواهد داشت.
اگر بعد از عقد انجام شرط مُمتنع شود يا معلوم شود كه حينالعقد ممتنع بوده است كسی كه شرط بر نفع او شده است اختيار فسخ معامله را خواهد داشت مگر اينكه امتناع مستند به فعل مشروط له باشد.
ممكن است در معامله شرط شود كه يكی از متعاملين برای آنچه كه به واسطه معامله مشغولالذمه می شود رهن يا ضامن بدهد.
هر گاه در عقد شرط شده باشد كه مشروط عليه مال معين را رهن دهد و آن مال تلف يا معيوب شود مشروط له اختيار فسخ معامله را خواهد داشت نه حق مطالبه عِوض رهن يا اَرش عيب و اگر بعد از آنكه مال را مشروط له به رهن گرفت آن مال تلف يا معيوب شود ديگر اختيار فسخ ندارد.
هر گاه در عقد شرط شده باشد كه ضامنی داده شود و اين شرط انجام نگيرد مشروط له حق فسخ معامله را خواهد داشت.
طرف معامله كه شرط به نفع او شده می تواند از عمل به آن شرط صرف نظر كند كه در اين صورت مثل آن است كه اين شرط در معامله قيد نشده باشد ليكن شرط نتيجه قابل اِسقاط نيست.
اِسقاط حق حاصل از شرط ممكن است به لفظ باشد يا به فعل يعنی عملی كه دلالت بر اِسقاط شرط نمايد.
در صورتی كه معامله به واسطه اِقاله يا فسخ به هم بخورد شرطی كه در ضمن آن شده است باطل می شود و اگر كسی كه ملزم به انجام شرط بوده است عمل به شرط كرده باشد می تواند عِوض او را از مشروط له بگيرد.
منبع: روزنامه رسمی جمهوری اسلامی