ماده ۳۷ قانون مجازات اسلامی
در صورت وجود يك يا چند جهت از جهاتِ تخفيف، دادگاه می تواند مجازات تعزيري را به نحوي كه به حال متهم مناسب تر باشد به شرح زیر تقليل دهد يا تبديل كند:
الف- تقليل مجازات حبس به ميزان يك تا سه درجه در مجازاتهای درجه چهار و بالاتر.
ب- تقلیل مجازات حبس درجه پنج و درجه شش به میزان یک تا دو درجه یا تبدیل این مجازات و مجازات حبس درجه هفت حسب مورد به جزای نقدی متناسب با همان درجه.
پ- تبديل مصادره کل اموال به جزاي نقدي درجه يك تا چهار.
ت- تقلیل انفصال دائم به انفصال موقت به ميزان پنج تا پانزده سال.
ث- تقليل ساير مجازاتهای تعزیری به ميزان يك يا دو درجه یا تبدیل آن به مجازات دیگر از همان درجه یا یک درجه پایین تر.
تبصره (الحاقی ۱۳۹۹/۲/۲۳)
چنانچه در اجرای مقررات این ماده یا سایر مقرراتی که به موجب آن مجازات تخفیف می یابد، حکم به حبس کمتر از نود و يك روز صادر شود، به مجازات جایگزین مربوط تبدیل می شود.
توضیحی کوتاه:
– ماده ۳۷ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲ بشرح ماده ۶ قانون کاهش مجازات تعزیری اصلاح شده است.
– کیفیات مخففه می توانند در قالب تقلیل یا تبدیلِ مجازات اعمال شوند. تبدیلِ مجازات به این معناست که کیفیت مجازات تغییر کرده و تقلیل هم تغییر در کمیّت مجازات به حساب می آید.
– ماده ۳۷ قانون مجازات به کیفیات مخفّفه قضائی پرداخته که نهادی است اختیاری و قاضی دادگاه هیچ الزام و اجباری در خصوص آن ندارد. اما اگر قاضی از این اختیار قانونی استفاده کرد، مکلف است در حکم خود جهات تخفیف موضوع ماده ۳۸ این قانون را صریحا قید کند. در غیر این صورت با ضمانت اجرای تبصره ۱ ماده ۳۸ این قانون مواجه می شود.
– منظور از عبارت «مجازات جایگزین مربوط» در تبصره ماده ۳۷ قانون مجازات اسلامی اصلاحی، مجازات جایگزین حبس جرایمی است که مجازات قانونی آنها حداکثر سه ماه حبس است. (+)
– بر اساس ماده ۱۱۵ همین قانون در جرائم تعزیری درجه ۵ و بالاتر چنانچه مرتکب توبه نماید و ندامت و اصلاح او برای قاضی محرز شود، دادگاه میتواند مقررات راجع به تخفیف مجازات را اعمال نماید.
این نوشته به مرور زمان کامل تر خواهد شد. تغییر قانون، صدور نظریات مشورتی و آرای وحدت رویه و … می توانند در آینده مکمّل و متمّم این نوشته باشند.
ماده ۳۷ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ (قبل از اصلاح) به این صورت تنظیم شده بود: «در صورت وجود یک یا چند جهت از جهات تخفیف، دادگاه میتواند مجازات تعزیری را به نحوی که به حال متهم مناسبتر باشد به شرح ذیل تقلیل دهد یا تبدیل کند: الف- تقلیل حبس به میزان یک تا سه درجه. ب- تبدیل مصادره اموال به جزای نقدی درجه یک تا چهار. پ- تبدیل انفصال دائم به انفصال موقت به میزان پنج تا پانزده سال. ت- تقلیل سایر مجازاتهای تعزیری به میزان یک یا دو درجه از همان نوع یا انواع دیگر.» نظرات مشورتی