توضیحی کوتاه:
این نوشته به مرور زمان کامل تر خواهد شد. تغییر قانون، صدور نظریات مشورتی و آرای وحدت رویه و … می توانند در آینده مکمّل و متمّم این نوشته باشند.
ماده ۱۹۱
عقد محقَّق میشود به قصد انشاء به شرط مقرون بودن به چیزی که دلالت بر قصد کند.
قبلی / بعدی
توضیحات ماده:
- قصد یک حالت درونی است و به هر حال باید به گونه ای اعلام شود. اصولا اعلام اراده یا از طریق لفظ یا اشاره یا فعل صورت می پذیرد. مواد ۱۹۲ و ۱۹۳ و ۱۹۴ قانون مدنی وسایل اعلام اراده را بیان نموده است.
- مرحوم استاد کاتوزیان در کتاب «قانون مدنی در نظم کنونی» ذیل ماده ۱۹۱ مرقوم فرموده اند: «۱- انشاء در برابر اِخبار است و نشان می دهد که موضوع اراده باید ایجاد اثر حقوقی باشد نه اخبار از آن یا بیان تمنا و شوق درونی. ۲- قرارداد صوری که در آن دو طرف قصد نتیجه عقد را ندارند باطل است. ۳- اگر دو طرف به منظور فرار از مالیات یا انگیزه های دیگر، ماهیت عقد را پنهان دارند، آنچه واقع می شود تابع قصد واقعی است. ۴- هر گاه اراده واقعی با آنچه اعلام شده متفاوت باشد، اراده واقعی حاکم بر عقد است، مگر این که قانون حکم دیگری داشته باشد. (ماده ۴۶۳ قانون مدنی). برای مثال اگر در سند رسمی صلح مقصود دو طرف اعطای نیابت باشد که در سند با عبارت تعهد به دادن وکالت بیان شده است، دادگاه می تواند با تکیه بر مقصود واقعی وکالت را محقق بداند و معامله ای را که بر مبنای آن واقع شده است نافذ اعلام کند. ۵- برای تحقق عقد بیان و اعلان اراده کافی است و ابلاع آن به طرف ضرورتی ندارد، مگر این که لازمه تراضی باشد، مانند ضرورت ابلاغ ایجاب به طرف قبول. ۶- دلالت بر قصد ممکن است ضمنی باشد و از اعمالی که به منظور دیگر انجام می شود استنباط گردد.
منبع: روزنامه رسمی جمهوری اسلامی