توضیحی کوتاه :

این نوشته به مرور زمان کامل تر خواهد شد. تغییر قانون، صدور نظریات مشورتی و آرای وحدت رویه و … می توانند در آینده مکمّل و متمّم این نوشته باشند.

 

دادرسی در لغت به معنای «به دادِ مظلوم رسیدن، رسیدگی به دادخواهی دادخواه، محاکمه» آمده است.

 

دادرسی به مفهوم اعمّ

در اصطلاح حقوقی دادرسی به مفهوم اعم، رسیدگی مرجع قضاوتی به درخواست متقاضی برای صدور رای با لحاظ پاسخی می باشد که طرف مقابل عندالاقتضا مطرح می نماید.

بنابراین دادرسی شامل دسته ای از اعمال می‌شود که در برهه زمانی مشخصی انجام و از درخواست شروع شده و تا صدور رای ادامه می‌یابد. این تعریف افزون بر این که بر هر مرحله از دادرسی (اعم از نخستین و تجدیدنظر) مصداق دارد شامل تمام رسیدگی‌هایی نیز می‌شود که از ابتدای اقدام درخواست‌کننده شروع شده و تا صدور رای ادامه می‌یابد و تمامی انواع دادرسی از معمولی و ویژه را در بر می‌گیرد. دادرسی از جمله در مواد ۳۵، ۳۶، ۳۸،۳۹،۱۴،و۴۱۷ قانون آیین دادرسی مدنی به مفهوم اعم به کار رفته است.

 دادرسی به مفهوم اخصّ

دادرسی به مفهوم اخصّ، رسیدگی مرجع قضاوتی به دعوا یا امر مطروحه یعنی ادعاها، ادله، استدلالات و خواسته خواهان به لحاظ پاسخ احتمالی خوانده برای صدور رای قاطع می باشد. دادرسی به این مفهوم جز در موارد نادری (از جمله ماده ۲۹۵ قانون آیین دادرسی مدنی) دارای پیشوند «جلسه» بوده و معمولاً در مواردی به کار می‌رود که دادرسی معمولی و دادرسی آیین‌های ویژه مورد نظر است. (برای مثال مواد ۴۴ و ۹۳ به بعد همچنین مواد ۱۳۸ و ۱۴۳ قانون آیین دادرسی مدنی)

در حقیقت در آیین های ویژه مانند آیین حسبی، دستور موقت و … معمولاً واژه رسیدگی در این مفهوم به کار می رود (از جمله ماده ۳۱۴ قانون آیین دادرسی مدنی ماده ۲۲ قانون امور حسبی در مقایسه با ماده ۲۹۵ قانون آیین دادرسی مدنی.)

دادرسی در برخی موارد به مفهوم دعوا یعنی منازعه است که به دادگاه برده شده است. واژه دادرسی در عبارات «داخل دادرسی» و «به دادرسی جلب شده باشد» به ترتیب در مواد ۱۰۵ و ۴۷۵ قانون آیین دادرسی به همین مفهوم می باشد.

آیین دادرسی پیشرفته، جلد دوم، دکتر شمس، شماره۲۰۷

ارسال یک پاسخ

لطفا دیدگاه خود را وارد کنید!
لطفا نام خود را در اینجا وارد کنید
این سایت توسط reCAPTCHA و گوگل محافظت می‌شود حریم خصوصی و شرایط استفاده از خدمات اعمال.

The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.