توضیحی کوتاه: این نوشته به مرور زمان کامل تر خواهد شد. تغییر قانون، صدور نظریات مشورتی و آرای وحدت رویه و … می تواند در آینده مکمّل و متمّم این نوشته باشد.
اعاده دادرسی از طُرُق فوق العاده شکایت از آرا می باشد که ویژه احکام بوده و رسیدگی دوباره به دعوا را نزد مرجع صادر کننده حکم مورد درخواست اعاده دادرسی امکان پذیر می نماید. در نتیجه از طرق شکایت عدولی شمرده می شود. طریق شکایتی که اکنون اعاده دادرسی نامیده می شود، در قانون اصول محاکمات حقوقی مصوب ۱۳۲۹ قمری تحت عنوان «اعاده محاکمه-(تجدیدنظر)» در مبحث اول از فصل دوم باب چهارم (مواد ۵۴۱ تا ۵۲۴) پیش بینی شده بود. در قانون قدیم آیین دادرسی مدنی شکایت مزبور با همان عنوان اعاده دادرسی در مواد ۵۹۱ تا ۶۱۰ مقرر شده بود. اعاده دادرسی در بین طرق فوق العاده شکایت از آراء از ویژگی منحصربه فردی برخوردار است. درحقیقت این طریق شکایت موجب می شود که دادرسی منتهی به حکم قطعیت یافته و اختلاف طرفین به درخواست محکوم علیه دوباره در ماهیت نزد همان مرجع صادر کننده حکم مورد رسیدگی قرار گیرد.
اعاده دادرسی چون از طرق فوق العاده شکایت از آراست تنها نسبت به آرایی قابل طرح است که در قانون صریحا پیش بینی شده باشد. افرون بر آن حتی نسبت به آرای قابل اعاده دادرسی در صورتی درخواست اعاده دادرسی پذیرفته می شود که یکی از جهانت مصرح در قانون متحقق باشد. درخواست اعاده دادرسی نیز برای انکه مورد پذیرش قرار گیرد باید از طرف اشخاصی که در قانون پیش بینی شده اند تقدیم شود.دکتر عبداله شمس، جلد دوم آیین دادرسی پیشرفته، شماره ۹۳۹
