توضیحی کوتاه:
این نوشته به مرور زمان کامل تر خواهد شد. تغییر قانون، صدور نظریات مشورتی و آرای وحدت رویه و … می توانند در آینده مکمّل و متمّم این نوشته باشند.
این روزها پرونده ای را در دست دارم که موضوع آن تقسیم ترکه است و گفتم شاید بد نباشد در مورد آن توضیحاتی بدهم.
احتمالا برای کسانی جذاب است که بدانند مراحل رسیدگی به دعوای تقسیم ترکه چگونه است.
به نظرم ظرف چند روز آینده رای دادگاه ابلاغ شود و همان روز داغ و تازه رای را منتشر می کنم.
چه کسانی حق درخواست تقسیم ترکه را دارند؟
مدتی قبل یکی از دوستان قدیمی به من مراجعه کرد و گفت بعد از فوت پدرم قصد داشتیم اموال او را که قسمت عمده آن یک باب منزل مسکونی بود تقسیم کنیم .
ولی خواهرم با خانواده اش که در ایام بیماری پدرم از او نگهداری می کردند همچنان آنجا نشسته بودند و ما هم به دلیل زحماتی که او در دوران بیماری پدرم کشیده بود اخلاقاً کار شایسته ای نمی دانستیم به او بگوییم خانه را خالی کند. این موضوع ۵ سال طول کشید تا این که تصمیم گرفتیم موضوع را با او در میان بگذاریم.
بعد از این که موضوع را مطرح کردیم خواهرم گفت که سه دانگ این خانه را من از پدرم خریده ام و سند مالکیت را هم که دست خودش بود آورد و به ما نشان داد. درست می گفت در دوران حیات پدرم سه دانگ از خانه به او منتقل شده بود. اما با این حال سه دانگ دیگر آن به سایر وراث تعلق داشت. خواهرم با این حال حاضر به تخلیه خانه نبود.
دوستم (موکل) گفت ما نمی دانیم باید چه کار کنیم و از من خواست که پرونده آنها را قبول کنم.
اقدامات لازم جهت تقسیم ماترک متوفی
بعد از بررسی کامل پرونده با توجه به شرایط موجود در پرونده به نظرم رسید بهترین دعوایی که می توان مطرح کرد تقسیم ترکه است که سعی می کنم تمام مراحل آن را برای شما توضیح دهم.
لزوم اخذ گواهی انحصار وراثت
اولین و اساسی ترین سندی که برای طرح دعوای تقسیم ترکه لازم است گواهی انحصار وراثت است.
این گواهی در واقع رایی است که در دادگاه صادر می شود و در آن وراث متوفی به ترتیب نوشته می شوند. در واقع بر اساس این گواهی، دادگاه رسماً اعلام می کند که ورثه متوفی منحصراً همین اشخاصی هستند که در رای نام آنها برده شده و شخص دیگری به عنوان وارث متوفی شناخته نمی شود.
البته برای صدور گواهی انحصار وراثت لازم است است که گواهی فوت متوفی در یکی از روزنامه های سراسری منتشر شود و مقام قضایی از تمامی اشخاص ساکن ایران که آگهی روزنامه را می بینند می خواهد چنانچه ادعایی در رابطه با وراثت دارند به دادگاه مراجعه کنند. بعد از گذشت یک ماه اگر کسی مدعی نبود دادگاه مبادرت به صدور گواهی انحصار وراثت می کند.
البته در حال حاضر بر اساس بند ت ماده ۹ قانون شورای حل اختلاف صدور گواهی انحصار وراثت در صلاحیت شورای حل اختلاف است و اگر قصد دارید در این زمینه اقدامی انجام دهید باید به شورای حل اختلاف محل خودتان مراجعه کنید.
گواهی فوت
معمولا افراد در کنار گواهی انحصار وراثت مدارک دیگری راه هم ارایه می دهند که از جمله آنها گواهی فوت است.
با توجه به گواهی انحصار وراثت، دیگر نیازی نیست که گواهی فوت هم اضافه شود و به طور کلی هر چه پرونده اوراق اضافی کمتری داشته باشد بهتر است. از این جهت این نکته بدیهی را گفتم که بعضاً دیده ام اسنادی را از باب احتیاط به دادخواست پیوست می کنند که بی فایده است و پرونده سنگین می شود و احتمال خطا هم در آن طبعاً بیشتر است.
نمونه رای دادگاه با موضوع تقسیم ترکه:
