توضیحی کوتاه:
این نوشته به مرور زمان کامل تر خواهد شد. تغییر قانون، صدور نظریات مشورتی و آرای وحدت رویه و … می توانند در آینده مکمّل و متمّم این نوشته باشند.
ماده ۳۱۴
هرکس متهم به ارتکاب جرایم متعدد باشد که رسیدگی به بعضی از آن ها در صلاحیت دادگاه کیفری یک و دو و بعضی دیگر در صلاحیت دادگاه انقلاب یا نظامی باشد، متهم ابتداء در دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به مهمترین اتهام را دارد، محاکمه می‌شود و پس از آن برای رسیدگی به اتهام دیگر به دادگاه مربوط اعزام می‌شود. در صورتی که اتهامات از حیث مجازات مساوی باشد، متهم حسب مورد، به ترتیب در دادگاه انقلاب، نظامی، کیفری یک یا کیفری دو محاکمه می‌شود.
تبصره ۱- هرگاه شخصی متهم به ارتکاب جرایم متعددی باشد که رسیدگی به بعضی از آن ها در صلاحیت دادگاه کیفری یک و رسیدگی به بعضی دیگر در صلاحیت دادگاه کیفری دو و یا اطفال و نوجوانان است، به تمام جرایم او در دادگاه کیفری یک رسیدگی می‌شود.
تبصره ۲- چنانچه جرمی به اعتبار یکی از بندهای ماده (۳۰۲) این قانون در دادگاه کیفری یک مطرح گردد و دادگاه پس از رسیدگی و تحقیقات کافی و ختم دادرسی تشخیص دهد عمل ارتکابی عنوان مجرمانه دیگری دارد که رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاه کیفری دو است، دادگاه کیفری یک به این جرم رسیدگی و حکم مقتضی صادر می‌نماید.
توضیحات :(نظریه مشورتی)
(۱) تاریخ نظریه : ۱۳۹۶/۱۱/۰۱
شماره نظریه : ۷/۹۶/۲۶۲۱
شماره پرونده : ۶۹-۸۶۱/۱-۹۱۲
استعلام :
مرجع تجدیدنظر از حکم صادره در راستای تبصره ۲ ماده ۳۱۴ قانون آئین دادرسی کیفری است یا دیوان عالی کشور؟
پاسخ :
مستفاد از مواد ۳۰۲ و ۴۲۸ قانون آیین دادرسی کیفری۱۳۹۲ این است که معیار قابلیت تجدیدنظر یا فرجام آرای دادگاه های کیفری ۱ و ۲ مجازات قانونی جرمی است که شخص، متهم به ارتکاب آن می باشد و نه مجازاتی که دادگاه با تشخیص عمل ارتکابی از سوی متهم وی را به تحمل آن محکوم می نماید. بنابراین در موارد مذکور در تبصره ۲ ماده ۳۱۴ قانون فوق الذکر پرونده ای که به اعتبار وقوع یکی از جرایم موضوع بندهای ذیل ماده ۳۰۲ این قانون در دادگاه کیفری یک مطرح می گردد، مرجع صالح برای رسیدگی به اعتراض نسبت به حکم صادره از سوی این دادگاه، در هر صورت دیوان عالی کشور خواهد بود. +
(۲) تاریخ نظریه : ۱۱۳۱/۱۰/۱۲
شماره نظریه :
شماره پرونده : ۱۱۵۲-۱/۱۶۸-۹۶
استعلام :
آقای الف طی شکایتی اعلام نموده که آقای ب به همسر وی تجاوز به عنف نموده دادگاه کیفری ۲ به صلاحیت رسیدگی دادگاه کیفری ۱ قرار عدم صلاحیت صادر نموده دادگاه کیفری ۱ پس از استماع اظهارات همسر شاکی که عنوان نموده شخصی که به وی تجاوز کرده مجرد بوده و وی نیز به رضایت خود مفعول واقع شده با این استدلال که فاعل مجرد بوده و مفعول نیز رضایت داشته موضوع را در صلاحیت دادگاه کیفری ۲ دانسته و جهت حل اختلاف پرونده را به دادگاه تجدیدنظر مرکز استان ارسال نموده و دادگاه تجدیدنظر هم به صلاحیت دادگاه کیفری ۲ حل اختلاف نموده آیا استدلال دادگاه کیفری ۱ و رأی دادگاه تجدیدنظر صحیح می‌باشد.
پاسخ :
اولاً با عنایت به‌صراحت تبصره ۲ ماده ۳۱۴ و تأکید ماده ۴۰۳ قانون آئین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲، هرگاه دادگاه کیفری یک پس از رسیدگی تشخیص دهد که عمل ارتکابی، عنوان مجرمانه دیگری دارد که رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاه کیفری دو است، دادگاه کیفری یک باید به این جرم رسیدگی و حکم مقتضی صادر نماید و نمی‌تواند قرار عدم صلاحیت صادر نماید و بین مواد قانونی عنوان‌شده در فرض استعلام، تعارضی وجود ندارد و منظور از عبارت «دادگاه پس از رسیدگی و تحقیقات کافی و ختم دادرسی تشخیص دهد»، در تبصره ۲ ماده ۳۱۴ قانون مذکور با لحاظ بند ب مواد ۳۸۹ و ۳۹۱ این قانون، این است که دادگاه کیفری یک قبل از تشخیص قابلیت طرح پرونده برای دادرسی و تعیین وقت رسیدگی می تواند نسبت به صدور قرار عدم صلاحیت اقدام نماید؛ لکن پس از شروع به رسیدگی حق صدور قرار عدم صلاحیت را ندارد. ثانیاً صرف‌نظر از آنچه در بند اولاً گفته شده، در فرض مطروح تصمیم دادگاه تجدیدنظر استان در حل اختلاف در صلاحیت بین دادگاه‌های کیفری یک و دو قطعی است و دادگاه‌های یادشده ملزم به متابعت از رأی دادگاه تجدیدنظر استان می‌باشند. +
