توضیحی کوتاه:
این نوشته به مرور زمان کامل تر خواهد شد. تغییر قانون، صدور نظریات مشورتی و آرای وحدت رویه و … می توانند در آینده مکمّل و متمّم این نوشته باشند.
ماده ۶۵
هرگاه کسی اعلام کند که خود ناظر وقوع جرمی بوده و جرم مذکور از جرایم غیرقابل گذشت باشد، در صورتی که قرائن و اماراتی مبتنی بر نادرستی اظهارات وی وجود نداشته باشد، این اظهار برای شروع به تعقیب کافی است، هر چند قرائن و امارات دیگری برای تعقیب موجود نباشد؛ اما اگر اعلام کننده شاهد قضیه نبوده، به صرف اعلام نمیتوان شروع به تعقیب کرد، مگر آنکه دلیلی بر صحت ادعا وجود داشته باشد. یا جرم از جرایم علیه امنیت داخلی یا خارجی باشد.
توضیحات ماده ۶۵ قانون آئین دادرسی کیفری نخستین تقسیم بندی: الف: جرائم قابل گذشت. ب: جرائم غیر قابل گذشت. در حالت نخست یعنی جرائم قابل گذشت، به صِرف اعلام و اِخبار شخص ثالث نمی توان تعقیب قضایی را آغاز کرد. اما در حالت دوم یعنی وقتی جرم از جرایم غیرقابل گذشت است باز دو حالت قابل تصور است: الف: شخص خود ناظر وقوع جرم بوده است. ب: شخص ناظر وقوع جرم نبوده است. در حالت نخست؛ اصل بر صحت اظهارات شخص اعلام کننده است و صرف اعلام و اِخبار او برای شروع تعقیب کافی است، مگر این که قرائن و اماراتی بر خلاف اظهارات او وجود داشته باشد. در حالت دوم اصل بر عدم صحت اظهارات او است مگر اینکه دلیلی بر صحت اظهارات او وجود داشته باشد که در صورت ارائه دلیل می توان تعقیب را آغاز کرد. همچنین است در این حالت اگر جرم اعلام شده از جمله جرائم علیه امنیت داخلی یا خارجی باشد. ۲٫نمونه ای از جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی در ماده ۳۰۳ همین قانون آمده که رسیدگی به آنها در صلاحیت دادگاه انقلاب است.