توضیحی کوتاه:
این نوشته به مرور زمان کامل تر خواهد شد. تغییر قانون، صدور نظریات مشورتی و آرای وحدت رویه و … می توانند در آینده مکمّل و متمّم این نوشته باشند.
در این نوشتار تلاش می کنم پاره ای از خطاهای رایج در رابطه بین وکیل و موکل را توضیح دهم. البته بدیهی است که این لیست قابلیت افزایش دارد و خطاهای شناختی و رفتاری در این رابطه بسیار بیشتر از مقاله حاضر است.
- پیش داوری
معمول ترین اشتباه آن است که وکیل گرفتار اولین برداشت و استنباط خود از آنچه موکل می گوید بشود و این تمرکز بر دیدگاه اولیه، او را از توجه به دیگر گفته ها و مآلا جنبه های حقوقی دیگر قضیه منصرف کند و باز دارد.
در نظام حقوقی ما، حکم بسیاری از موارد در قوانین نه چندان مرتبط می آید. حتی قوانین بودجه هم گه گاه حاوی ضوابط غیر بودجه ای هستند.
بنابراین وکیل باید به شدت از این پیش داوری بر حذر باشد و تصمیم گیری را به بعداز شنیدن تمامی سخنان طرف موکول کند.
- فراموش کردن آداب عادی ملاقات ها
برخی وکلای جوان و تازه کار نکاتی مثل برخواستن از صندلی و خوش آمد گویی به موکل را فراموش می کنند یا نادیده می گیرند. حال آنکه رعایت نکردن این گونه آداب، اثر بسیار بدی در ذهن طرف مقابل باقی می گذارد و در حافظه او باقی می ماند.
- مشخص نبودن خواسته اصلی موکل
این مشکلی است که بسیاری از وکلا با آن مواجه هستند و از اینکه موکل آنچه را واقعا می خواهد روشن نمی کند گله دارند. یکی از هنرهای مصاحبه یا مشاوره این است که به اصطلاح با «زبان سیمرغ» یا «روش مامایی سقراط» هم شده در پایان جلسه مصاحبه خواسته واقعی و اصلی موکل را دریافته باشیم.
- استفاده از زبان و اصطلاحات حقوقی
برای تشریح و توضیح مطلب برای موکل باید از زبانی استفاده کرد که برای او قابل فهم باشد. چه بسا آنچه برای ما بسیار معمولی و ساده است برای طرف مقابل کاملا غیر قابل درک باشد.
- ابهام در توافقات انجام شده با موکل
وکلای جوان توجه ندارند اقدام یا اقداماتی که برای حفظ یاگرفتن حقوق موکل قرار است انجام دهند باید با ذکر جزییات مکتوب شود.
- بازجویی از موکل
باید به یاد داشته باشیم مصاحبه باموکل به معنی بازجویی از وی نیست. به عبارت دیگر هر چند در پایان جلسه مصاحبه باید به همه جزییات مورد نظر دست یابیم اما این به مفهوم آن نیست که سوالات ما به نحوی باشد که بازجویی در کلانتری یا بازپرسی را تداعی کند.
- عدم اختصاص زمان کافی برای مصاحبه
اصولا وکلا از اینکه ضمن رسیدگی به طور ناگهانی با مطلب غیر مترقبه ای مواجه شوند بیم دارند. اما بسیاری از ایشان زمان کافی را برای مصاحبه با موکل و تسلط کامل بر جزییات مطالبی که او مطرح می کند اختصاص نمی دهند.
حال آنکه صرف این وقت وکیل را از تلفن های مکرر و توضیح خواستن های بعدی بی نیاز خواهد کرد.
مبنع کتاب آداب و شگردهای وکالت در دادگستری تالیف زنده یاد مرحوم بهمن کشاورز با اندکی تغییر و تصرّف
