توضیحی کوتاه:
این نوشته به مرور زمان کامل تر خواهد شد. تغییر قانون، صدور نظریات مشورتی و آرای وحدت رویه و … می توانند در آینده مکمّل و متمّم این نوشته باشند.
ماده ۲۱۴
هرگاه بیم خطر جانی یا حیثیتی و یا ضرر مالی برای شاهد یا مطلع و یا خانواده آنان وجود داشته باشد، اما استماع اظهارات آنان ضروری باشد، بازپرس به منظور حمایت از شاهد یا مطلع و با ذکر علت در پرونده، تدابیر زیر را اتخاذ میکند:
الف- عدم مواجهه حضوری بین شاهد یا مطلع با شاکی یا متهم.
ب – عدم افشای اطلاعات مربوط به هویت، مشخصات خانوادگی و محل سکونت یا فعالیت شاهد یا مطلع.
پ – استماع اظهارات شاهد یا مطلع در خارج از دادسرا با وسایل ارتباط از راه دور.
تبصره ۱- در صورت شناسایی شاهد یا مطلع حسب مورد توسط متهم یا متهمان یا شاکی و یا وجود قرائن یا شواهد، مبنی بر احتمال شناسایی و وجود بیم خطر برای آنان، بازپرس به درخواست شاهد یا مطلع، تدابیر لازم را از قبیل آموزش برای حفاظت از سلامت جسمی و روحی یا تغییر مکان آنان اتخاذ میکند. ترتیبات این امر به موجب آییننامهای است که ظرف ششماه از تاریخ لازمالاجراء شدن این قانون توسط وزارت دادگستری تهیه میشود و به تصویب رییس قوه قضاییه میرسد.
تبصره ۲- ترتیبات فوق باید به نحوی صورت پذیرد که منافی حقوق دفاعی متهم نباشد.
تبصره ۳- ترتیبات مقرر در این ماده و تبصره (۱) آن در مرحله رسیدگی در دادگاه نیز اجراء میشود.
توضیحات ماده ۲۱۴ قانون آیین دادرسی کیفری ۱- در بسیاری از جرائم مهم که مجازات قانون آن ها سلب حیات است از قبیل قتل عمدی و قاچاق عمده مواد مخدر به صورت ناخواسته خانواده متهمان نیز درگیر ماجرای مجرمانه می شوند. در این حالت شهود و مطلعان برای ادای شهادت باید از تامین کافی برخوردار باشند تا حاضر شوند در دادگاه شهادت دهند. مشابه این مقررات در ماده ۶۸ اساسنامه دیوان کیفری بین المللی و ماده ۸۵ آیین دادرسی و ادله دیوان نیز مشاهده می شود. ۲- آیین نامه موضوع این ماده مشتمل بر ۱۸ ماده و ۷ تبصره در تاریخ ۲۶ /۱۰ /۹۴ به تصویب رئیس قوه قضاییه وقت (شیخ صادق لاریجانی) رسید و از تاریخ تصویب لازم الاجرا است. ۳- در تبصره دو این ماده قانونگذار تاکید نموده است که تدابیر حمایتی از شهود و مطلعان باید به گونه ای اعمال شود که منافی حقوقی دفاعی متهم نباشد. با این حال پاره ای از اقداماتی که در این ماده و حتی آیین نامه موضوع این ماده تحت عنوان «آیین نامه اجرایی حمایت از شهود و مطلعان» گنجانده شده است منافی حقوق دفاعی متهم است. به عنوان مثال اگر هویت شاهد یا مطلع فاش نشود، این امکان برای متهم وجود ندارد که او را جرح نماید و به نوعی با دلایلی علیه خود مواجه می شود که از منشاء آن ها بی خبر است. آرای وحدت دیوان عالی کشور آیین نامه نظرات مشورتی